Kako se gradio Priboj

Hronologia

Ceste - krajem 19. vijeka Austrougarska zbog izvoza rudnog blaga, drvene građe, voća i svega ostalog, gradi put od Gornje Tuzle preko Lopara do Brčkog. Put koji vodi od Lopara preko Priboja, dolinom Rastošničke rijeke kroz Rastošnicu do Zvornika, građen je u namjeri da Srbija bude što bliže kao sledeći zalogaj moćne monarhije.

Crkva - u rezdoblju od 1880-1883 godine u Priboju je građena crkva. U to isto vrijeme je urađena i zgrada škole koje je prvobitna bila sagrađena od drveta. Kako je u ljetopisu zapisano škola počinje sa radom 1880. godine, mada postoji još jedna druga verzija da je Priboj imao školu i prije Austrougarske okupacije tj. 1878. godine.

Stara škola - nova školska zgrada (današnje stara škola) podignuta je 1893. godine. Zgradu škole je podigla crkva uz svesrdnu pomoć naroda ovoga kraja. Školu su ustaše zapalile 1941. godine i odmah po zavretku drugog svjetskog rata izvršena je njena obnova i stavljanje u funkciju. Nakon izgradnje nove škole 1960. godine učionice stare škole su i dalje korištene pošto je u to vrijeme bio veliki broj đaka koje, iako su išli u dvije smjene, nova školske prostorije nisu mogle da prime. Zgrada stare škole je djelimično renovirana krajem 80-tih godina, prošlog vijeka.

Veterinarska stanica - zgrada veterinarske stanice u Priboju gradena je od 1937-1938 godine i bila je u to vrijeme jedna od najmodernijih u cijeloj Drinskoj banovini, kojoj je Priboj pripadao u to vrijeme. Veterinarska stanica je i dan danas u upotrebi i koristi svrsi za koju je sagrađena, samim tim ona omogućava značajan izvor prihoda Veterinarskoj stanici i zaposlenih u njoj, ali njen spoljni izgled već odavno je poželio da se izvrši njeno saniranje i dovođenje u red.
Ljekarska ordinacija - u to isto vrijeme, odnosno pred sam početak Drugog svjetskog rata, podignuta je zgrada ljekarske ordinacije i stan za ljekara. Po završetku rata ova zgrada je korištena u razne namjene; kao milicijska stanica, ljekarska ordinacija a u poslednjih 40 godina tu se nalaze kancelarije Mjesne zajednice i Mjesnog ureda. U stanu je jedno vrijeme stanovao šumar, stan je jedno kratko vrijeme služio u funkciji apoteke, za vrijeme poslednjeg rata tu su bile prostorije Crvenog krsta i danas su u njemu smještena izbjegla lica.

Zadruga - kao i širom zemlje tako i u Priboju je 1946. godine oformljena zemljoradnička zadruga koja je za sledećih pola vijeka doživljavala razne transformacije i prilagođavanja vremenu. Sektor trgovine je tada imao u svom sastavu nekoliko seoskih prodavnica, osnovna djelatost je bila uzgoj pšenice i kukuruza. Polovinom 60.- tih godina uspiješno je radila bačvarija, kasnija preorjentacija je bila na proizvodnji suvih šljiva u električnim sušarama i otkup sirovih šljiva šumskih plodova i stoke. Godine 1978. napravljene su četiri hale farme koka nosilja kapaciteta 100.000 nosilja. Kasnije je farma ušla u sastav Zemljoradničke zadruge i proširena sa još dvije hale i sagrađen veliki broj privrednih objekata; magacin otkupa, radionica, klaonica, hladnjača i još mnogo toga. Opširnije na temi - Privreda.

Dom kulture - ili kako se tada nazivao „Zadružni dom“ podignut je 1949. godine sa jednom povećom salom za kulturne manifestacije koja je 1974. preuređena u kinosalu. U čitaonici koja je bila u sastavu doma je 1963. godine stigao prvi televizor. Na drugom kraju doma bila je smještena zadružna prodavnica. Projekcije filmova puštane su punih 10 godina prije uređenja kinosale. Renoviranjem čitaonice i formiranjem AKUD „Veljko Čubrilović“ 1977. godine otvoren je i disko klub. Danas se u prostorijema ovoga doma nalaze poljoprivredna apoteka, kafeklub „Leon“ i još jedan ugostiteljski objekat.

Pošta - odmah posle Drugog svjetskog rata Priboj je dobio poštu koja je u to vrijeme bila smještena u zgradi bivše direkcije zemljoradničke zadruge, koja se nalazila tačno gdje se danas nalzi samoposluga. U to vrijeme pošta je u Priboj stizala konjskim kolima i dugo je taj posao obavljao u narodu poznati „Zećir“, kasnije je pošta dostavljana autobusom. Pošta je preseljena 1981. u novu zgradu, a 1982. godine priključena je i centrala sa 160 telefonskih brojeva. Od 2002. godine je u zgradi pošte smještena najmodernija digitalna centrala, koja svojim uslugama pokriva šire područje Priboja.

Elektrifikacija - veoma važan datum za naselje je dovođenje električne energije u mjesto. U staroj školi i još nekoliko objekata društvenog značaja koji su do tada bili urađeni, struja je priključena u januaru 1954. godine. Tokom narednih 15 godina izvršena je kompletna elektrifikacija sela.

Zgrada današnje osnovne škole - urađena je 1960. godine a njeno proširenje je izvršeno 1983. godine kada je sagrađena i školska filskulturna sala. Zgrada škole je u poslednjem ratu bila znatno oštećena ali je uz pomoć međunarodne zajednice izvršeno njeno saniranje.

Asfaltni put Bijeljina -Tuzla - krajem 60.-tih godina počinje gradnja asfaltnog puta Bijeljina- Priboj- Tuzla koji je pušten u saobraćaj 1971. godine i time je Priboj dobio dobre saobraćajne veze sa okolnim gradovima. Krajem osamdesetih i početkom devedesetih godina prošlog vijeka izvršeno je i asfaltiranje puta Priboj- Lopare.

Zgrade stanova - početkom sedamdesetih godina početa je gradnja stanova za prosvjetne radnike, za narednih 20 godina podignute su tri zgrade od po dva stana i jedna zgrada od šest stanova. Zemljoradnička zadruga je uradila jedanu zgradu sa dava stana.

Zdravstvena ambulanta - uvođenjem mjesnog samodoprinosa i ulaganjem velikog truda vrijednih mještana, septembra 1976. godine, završena je zgrada zdravstvene ambulante pod čijim krovom je bila jos zubna ordinacija i stan za ljekara, koji se nalazi na prvom spratu.

Vodovod - zahvaljujući radnim akcijama mještana i učenika osnovne škole, novčanim razrezima, te pomoći opštine i Republike, naselje je 1980. godine dobilo gradski vodovod.

Priboj koga odavno više nema

Konaci

Odmah pošto je sagrđena crkva u Priboju, po rubovima crkvenog platoa, počele su imućnije porodice, koje su živjele podalje od Priboja i same crkve da grade konake koji su služili za njihov odmor i sklanjanje od vremenskih nepogoda prilikom dolazaka crkvi „o godovima“ (crkveni praznici).
Ove omanje drvene zgrade su bile tako građene da je prizemlje korišteno za odmor konja, a gore su postavljane klupe i stolovi na kojima su se rasprostirale „spreme“ koje su donošene da bi se posle bogosluženja, svesrdno počastili..
Na slikama sa sleta 1910. godine se može vidjeti par ovih konaka koji su dijelom spaljeni 1941. godine i poslednji od njih je nestao 1953. godine.

Stara cesta - kaldrma

Prije nego što je sagrađena današnja crkva u Priboju jedan dio mještana je bio protiv njene gradnje iz jednog prostog razloga koji se jednostavno mogao nazvati – strahom.
Taj strah koji se prostirao među narodom oni su objašnjavali ovako; ako se sagradi crkva odmah do crkve se mora sagraditi i put a tada su putevi predstavljali opasnost za tadašnji živalj. Jer tamo gdje su bili putevi odmah su dolazile vojske, a dolaskom vojske dolazili su i ratovi a samim tim i nevolje za mještane. Tako je dugo vladalo mišljenje da kuću treba sagraditi što dalje od puta da bi se tako sigurnije živjelo.
Kada je urađena današnja pribojska crkva sa njene sjeverne strane postojao je već put koji je prolazio ispod uzvišenja na kome se ona nalazila (navod u tapiji iz 1886. god), trebalo je uraditi i prilaz do crkvenog platoa i same crkve.
Ostatke tog puta ili kako smo je mi zvali “Stara cesta” djelimično i dan danas koristimo.

Ova kaldrma se odvajala sa puta Priboj-Lopare uzbrdo, pored mjesta na kome se danas nalazi nova kuća Bore Petrovića, do popove kuće i tu je povijala ulijevo prema crkvi a pružanje puta u desnu stranu je išlo laganim padom opet prema tom istom putu sa koga je i počinjao i izlazio je na njega kod kuče Gaše Tomića.
Taj put je dugi niz godina bio jedini prilaz crkvi kojim su Majevičani u velikom broju dolazili na crkvena bogosluženja i vašere kod pribojske crkve. Nakon izgradnje puta Bijeljina- Tuzla, 70-tih godina, urađen je i novi prilaz kojim se danas dolazi na crkveni plato. Time je “Stara ceta” počela da gubi na svojoj važnosti izgledu i na kraju i prohodnosti. Bila je to nekada i “Stara cesta – cesta zaljubljenih”.
Od nedavno je obnovljen jedan dio ovoga puta i služi za prilaze kućama Radovanovića.

Vodenica zvana "Krndija"

Ova vodenica je jedna iz niza mnogobrojnih, koje su se nekada nalazile pored obala majevičkih rijeka i potoka, a kojih danas više nema. U to vrijeme jedna od njih je ipak imala poseban značaj i ta se vodenica u narodu nazivala „Krndija“. Mnogi stariji žitelji Priboja još uvjek se dobro sjećaju kako su kao djeca nosili „žito“ na meljaju u ovu seosku vodenicu. Ona je bila smještena pored same rijeke Janje, u tjesnacu iznad Dušanove kafane, gdje se kasnije dugi niz godina nalazila brana od Milovanovića vodenice. Ova vodenica je u početku pripadala crkvi pa se kasnije „red“ mljevenja prenio na pribojske familije, tako da je većina od njih imala svoj „red“ u njoj, otprilike jedan dan u mjesecu. Za vrijeme Drugog svjetskog rata vodenica je dospjela u veoma loše stanje, tako da kasnije više nije ni obnavljana.

Pribojski „dućani“

Bogdanovića `an (han)

Dolazeći putem iz Lopara u Priboj, na prvoj krivini, odkle se otvara pogled na pribojsko naselje Kolobaru, sa desne strane puta u hladovini starog Ićinog hrasta, i na mjestu gdje je danas kuća Laze Ićina, nekada se tu nalazila prodavnica pod nazivom „Bogdanovića han“, odnosno kako je to naš narod uobičavao da kaže: „Bogdanovića ´an“.

U toj maloj prodavnici mogle su se kupiti raznorazne potrepštine koje je u tome vremenu trebalo jedno seosko domaćinstvo. U njoj je jedno vrijeme kao trgovac radio Pero Gligorević. „Bogdanovića ´an“ je radio u predratnom periodu i kratko poslije Drugog svjetskog rata, kada je prestaje sa radom.

Pored ove prodavnice se nalazila i pekara koju je „držao“ Radiša Marić i iz te pekare su u to vrijeme snabdjevane čak i Lopare sa hljebom, koji je prenošen u pletenim sepetima, pješice do Lopara, na plećima majevičkih težaka.

Bogdanovića „Zema“

U Donjoj Kolobari, pored prašnjavog puta koji je vodio iz Lopara preko Priboja dalje za Zvornik, u današnjoj kući (preuređenoj) Slobodana Bogdanovića, nalazila se prodavnica pod nazivom “Zema”. Kao i ostale i ova je prodavnica svoj rad vezivala za period izmedju dva rata i služila je opskrbljivanju stanovništva, iz bliže i dalje okoline, svim osnovnim potrebštinama koje je trebalo jedno seosko domaćinstvo toga vremena.
Nakon Drugog svjetskog rata ova prodavnica je radila jedno izvjesno vrijeme i u njoj je radio i trgovac, Hasan iz Teočaka, koji je kasnije svoju penziju stekao radeći u trgovini Pribojske zadruge.

Simo Petković
Na samoj granici sela Tobut i Priboj pored puta koji je sagradila Austro-ugarska monarhija, nalazilo se imanje tadašnjeg vlasnika dućana, kafene i šnajderaja, Sime Petkovića. Danas se tu nalazi kuća Zdravke (Dušana ) Tomića, unuka Siminoga.
U ovoj prodavnici koja je bila uvijek dobro snabdjevena sa robom, seljani su mogli osim kupovine robe prodavati i svoje proizvode kao što su: jaja, kukuruz (žito), pšenicu i šljivu, što je Simo prodavao dalje. Kod njega se roba mogla dobiti ponekada i na poček od godine dana, što je u to vrijeme bilo posebno interesantno pošto je kupovna moć seoskog stanovništva bila vrlo slaba.
Za vrijeme crkvenih vašera u Priboju, na platou ispred crkve, Simina kafana (šatra) je bila redovno prisutna i usluživala mnogobrojne goste.
Simo je radio sve do početka Drugog svjetskog rata i nakon kraćeg vremena je „otjeran“ u zatvor, gdje je protestvujuci štrajkom glađu i skončao svoj život.